Tasavvufta Ricalül Gayb Anlayışı

Tasavvuf literatüründe dikkat çekici kavramlardan birisi de ricâlü’l-gaybdır. Sûfîlere göre ricâlü’l-gayb, veliler arasından salih amel ve güzel ahlâklarıyla yükselmiş, nükabâ, nücebâ, abdal, evtâd, imâmân ve kutub gibi payelerle görevlendirilmiş seçkin velilerdir. Bulundukları her bir paye için belli şartlar ve o makama göre ihsan edilen belirli manevi yetkiler vardır. Ricâlü’l-gayb hakkında ise menfi ve müspet pek çok eser ve görüş bulunmaktadır.

Selim Uğur’un hazırlamış olduğu ve Nizamiye Akademi Yayınları’ndan çıkan Tasavvufta Ricâlü’l-Gayb Anlayışı adlı bu çalışmada, İslâm dünyasında ilmiyle hüsnükabul görmüş, eserleri medreselerde okutulmuş ve özellikle fakih kimliğiyle ön plana çıkmış İbn Âbidin’in tasavvuf sahasında, ricâlü’l-gaybe dair yazmış olduğu risale üzerinden ricâlü’lgayb ele alınmakta. Çalışma dört bölümden oluşuyor. Birinci bölümde İbn Âbidin’in kısaca hayatına ve eserlerine değiniliyor. İkinci bölümde ricâlü’l-gayba telakkisinin kendisinden bağımsız düşünülemeyeceği velâyet konusu ana hatlarıyla işleniyor. Üçüncü bölümde ricâlü’l-gayb anlayışının merkezinde yer alan ve İbn Âbidin’in İcâbetü’l-Gavs adlı eserine de ismini vermiş bulunan gavs ve kutub kavramları detaylıca işleniyor. Dördüncü bölümde ise İcâbetü’l-Gavs’ta bahsedilen imâmân, evtâd, abdal, nücebâ ve nükabâ gibi diğer ricâl kavramları ele alınıyor.